KOVA

Herºeyden önce bir kez daha kontrol edin. O'nun doğum gününün Ocak'ın sonunda, ya da ªubatın baºında olduğundan emin misiniz? Amirinizin bir Kova olduğunu iyice biliyor musunuz? Uranüs Burcundan âmirlere albino pandalar kadar az rastlanır da.. Eğer bunlardan biri talihin cilvesi olarak sizin âmirinizse, O'nu bir hayvanat bahçesine satamasanız da, bir koleksiyon parçası olarak düºünebilirsiniz. Günün birinde son derece değerlenebilir.
ªaka bir yana, tipik bir Kova rutin olarak dokuzdan beºe büroda çalıºmaktansa açlıktan ölmeyi yeğ tutar. Kova'ların çoğu karar vermekten hoºlanmazlar, emir vermekten rahatsız olurlar, baºkalarını yönetmeye pek hevesli değillerdir, sıkıcı yönetim kurulu toplantılarına hiç gelemezler, nerde kaldı sıkıcı Genel Müdür Yardımcılığı...Bu, Kova'ların doğru dürüst âmir olamayacakları anlamına gelmez. Uranüs sürprizlerle doludur. Amirliğe hiç uygun olmadığı düºünülen bir Kova'nın vazgeçilemeyecek bir âmir olup çıkması bu sürprizlerden biridir.

Arada sırada rastlanan bir Kova, yukarıda saydığımız tüm olumsuz özellikleriyle âmir mevkiine gelince, çantasındaki bir iki yeni marifetim çekip çıkarır. Dalgın ve unutkan, eksantrik ve ne yapacağı belli olmayan, bir çekingen bir atılgan biri olabilir; ama o garip dalgın bakıºların, ilgisiz mesafeli davranıºların arkasına gizlenen ayı tuzağı gibi bir de kafası vardır. Buna bir de, cebinde kristal küresi olduğunu düºündüren, yüksek frekanslı algılayıcı sezgi yeteneğini ekleyin, Ve buna, o tekin olmayan, olayları jilet gibi keskin bir kavrayıºla analiz etme, parçalara ayırma ve tartma yeteneğiyle; ºirketin odacısından en önemli müºterisine kadar herkesle sıcak bir dostluk kurma içgüdüsünü de katın. Bütün bunları, gelecekte millerce öteyi gören ve baºkaları ayrıntılarla uğraºıp dururken olayı bütün kapsamıyla yakalayan o geniº liberal Uranüs felsefesiyle destekleyin - sürprizler derken neyi kastettiğimi anlarsınız. Vasat bir Kova olarak amirlik rolüne uygun olmasa da, sanki bunun için yaratılmıºçasına rahatlıkla bu iºin üstesinden gelir —ki kesinlikle bu iº için yaratılmamıºtır.

Bir de madalyonun öbür yüzü var. Size muhtemelen ºöyle hitabedebilir: "Sekreterim, Bayan ....ºey .... ºey .... bayan .... of.... isminiz neydi, tekrar söyler misiniz?" Sizden habersiz karmakarıºık programlar yaparak, en son dakikada bunları önünüze alınca çıldırabilirsiniz, Eminim, değiºikliğin nedenini açıklamak zahmetine katlanmadan tamamiyle yeni ve hiç beklenmeyen bir iº verme âdeti sizi sinir küpüne çevirmiºtir. Ama gelin ºimdi itiraf edin, bütün bunların ötesinde, O gene de sevimli bir eski dost, öyle değil mi? Bir kez onların acaip davranıºlarına, ani değiºikliklerine ve beklenmeyen sürprizlerine alıºınca, Kova'ların çoğu öyledir. Bir konuda karar verince nasıl sabit fikirli olduklarını da bu huylarına eklemeliyim.

Ben sizin yerinizde olsam, Kova âmirimden borç para almaya kalkıºmazdım. Tipik bir Kova'ysa, insanların gelirlerinden fazla harcamalarım doğru bulmaz. Tabii, bazı Kova'lar rahat, lüks çevrelerde yaºarlar. Ama, çoğu günün yirmi saatim fakirlerin daha iyi evlerde yaºamaları için harcarken, kendileri eski püskü tek bir odada yaºayabilirler. Maaºları arttırmaya hevesli değillerse de, cimri de değillerdir, Kova âmirinizden hakkınız neyse onu alırsınız. Ne daha çok, ne daha az. iºin gerektirdiğinden daha fazla ve daha iyi çalıºtığını düºündüğü birine karºı son derece cömert olabilir. Sakın y anılmayın. O sizden en iyisini -- elinizden gelenin en iyisini bekleyecektir. Daha azı beraberinde, kibarca, nazikçe, ama kesinlikle gözden düºme tehlikesini getirebilir. Bir anda iºinizi kaybedebilirsiniz. Dalga geçen, tam gün ödemeye karºılık yarım günlük iº yapan insanların bir Kova'yla iºi yoktur. Ona göre bu bir çeºit düzenbazlıktır ve O da düzenbazlıktan kedinin sudan nefret ettiği kadar nefret eder.

Sizin özel hayatınıza gelince, Kova âmirinizin sizi yargılamak ya da size öğüt vermek için en ufak bir arzusu yoktur. Bununla birlikte öz yaºantınızı bilmek ister. Özel iliºkileriniz söz konusu olunca, sondajcı Uranüs merakından yakanızı kurtarmanız pek kolay olmayabilir. Ne var ki, ºok yaratacağından çekinmeden O'na herºeyi söyleyebilirsiniz. Hiçbirºey O'nda ºok etkisi yaratmaz. Burçlar âleminde insan tabiatının en iyi öğrencisi O'dur. Hiçbir zaman sizi küçük görmez (yükseltmez de.) O'nun gözünde kusurlarınız ve erdemleriniz karıºtırılarak ilginç ve renkli bir kalıba dökülür. Bu iºi hiç acele etmeden yapar ve sizin hakkınızdaki fikrinde en ufak bir dalgalanma olmaz. Bulunduğu ºehrin üniversite rektörü ve senatörü O'nun ne kadar yakın dostlarıysa, o ºehrin ayyaºı ve aptal aptal gülüºen yeni yetmeleri de o kadar iyi arkadaºlarıdır. Eğer gerçek Kova'ysa insanlar hakkında hiçbir önyargıya kapılmaz ve hiçbir fark gözetmez. Baºka bir deyimle, eğer sizi pul çalarken ya da yarım kalmıº bir raporu masanızda saklarken yakalarsa iºten atılma tehlikesiyle karºı karºıyasınız demektir. Öte yandan sizin iki evli olduğuzu, babanızın iki kez hapse girmiº olduğunu, oğlunuzun esrar içtiğini, ya da karınızın arka balkonda doğduğu günkü kıyafetiyle yoga yaptığını keºfederse, bunun sizin hayatınız olduğunu düºünerek omuz silkip geçecek ve belki de sizi, eleºtirenlere karºı savunacaktır. Siyasi açıdan bir muhafazakâr obuanıza ve O'nun astığı Franklin Roosevelt'in portresinin yanına Calvin Coolidge'in resmini yapıºtırmanıza Kova âmiriniz kılını bile kıpırdatmayacaktır. ªirketin verdiği geçen partinin sonunda küfelik olarak bir taksiye zor taºındığınız hakkında anlatılanlara dönüp bakmayacaktır bile. Yalnız O'na dalavere yapmayın, yalan söylemeyin — ya da Tanrı korusun — O'na verdiğiniz sözden dönmeyin. Verilen sözler, ahlakî davranıºlar ve benzerleri konusunda O, dar kafalılar sınıfına girer.

Koç ve Aslan âmirlerin aksine, O, ºu adama oy vermekle, o kızla dolaºmakla ya da bu renk kravat takmakla hatâ ettiğize sizi inandırmaya çalıºarak enerji harcamayacaktır. Ve Yengeç, Oğlak ya da Terazi âmirlerin aksine O, görüº açınızı değiºtirmek için imalarda bulunmayacak ve ikna edici strateji kullanmayacaktır. Hayatınızı kendi seçtiğiniz yolda yaºayın ve bir bireyci olarak güçlenin — iºte O'nun inancı budur, öte yandan, sakın ha, kiºisel iºlerinde siz de O'na akıl öğretmeye kalkıºmayın. Hiçbir öfke göstermeyecek ve belki de hissetmeyecektir. Hattâ gülümseyebilir ve gözlerindeki o uzak bakıºla düºünceli düºünceli baºını sallayabilir. Ne var ki, duvarla konuºun daha iyi... Hemen hemen herkesi dinler. Dinler. O kadar.

Her ne kadar kendi ahlâk prensiplerini kendisi koyar, kiºisel iliºkilerinde ve özel yaºantısında hep kendi aklına uyarsa da, iº kararlan baºka konudur. Eğer vasat bir Uranüs erke giyse, teklif edilen iºlemlerde herkesin fikrini alması çok olasıdır. Hattâ bazen son karan vermek için ikinci dereceden bir memurun bile fikrini sorabilir. Bu deliliğin bir amacı vardır ve kararsız Terazi'ninkiyle aynı ºey değildir. Kova sorumluluğu baºkasına yüklemiyor. O'nun son derece doğru sezgisinin aksine verdiğiniz karar boºa çıkınca, gözlerinde ben-size-söyle-miºtim diyen bir bakıºla arkasına yaslanarak size bir ders vermekten zevk alır. Buna dikkat etmek zorundasınız. Kova âmirler genel olarak, kendinizi asmanız için gereken ipi birkaç metre fazlasıyla elinize vermeye heveslidir; eğer bunu kendiniz istemiºseniz... Neden yanlıº yolda olduğunuzu düºündüğünü bir kez olsun tam olarak açıklarsa, ºanslısınız demektir. Pek olağanüstü olarak bunu açıklarsa, bilin ki. ikinci kez açıklamayacaktır. Ne demek istediğini ilk seferinde tam olarak yakalamaya bakın, yoksa söylediği ºeye dikkat etmenizi hatırlatmak için, aklınızı karıºtırıcı anlaºılması zor bir konuºmaya muhatap olacaksınız.

Sizin de antenlerinizi oynatarak, kaçırdığınız her hangibir ºeyi atmosferde yakalayabilmenizi bekleyecektir. Baºka insanların, Uranüsün kendisine Tanrı tarafından bağıºlanmıº olan armağana sahip olmadıklarını; portakal soyarken, bir telefon numarası çevirirken, bürodaki evrak yığınını karıºtırırken aynı zamanda konuºan üç kiºinin konuºmasından bilgi sızdıramayacaklarını anlayamaz.

Bir Kova âmirin yanında yerinize pek sımsıkı yerleºmeseniz iyi olur. Bir sabah büroya geldiğinizde bir de bakarsınız ki büronuz baºka bir kata taºınmıº ve O size söylemeyi unutmuº. Bu adamın olduğu yerde her zaman bir değiºiklik olasılığı vardır. Bir gün ağzı kulaklarına vararak sıcak, dostça bir gülüºle büroda tâ iç savaºtan beri kullanılmakta olan tüm sistemi yukardan aºağıya silip süpürerek pencereden dıºarı atınca, yerleºmemek gereğinin ne olduğunu anlarsınız. O sistemin yerine daha hızlı ve ayrıntılar içinde kaybolmamıº yeni bir metod koyacaktır. Bu değiºikliğe bu kadar çabuk alıºamayacağınızı mı söylüyorsunuz? Böyle bir değiºiklik yapmak için en az altı ay mı gerekiyor ve ºu noktada bu yeni sistemin size çok yabancı olduğunu mu anlatmaya çalıºıyorsunuz? O bunu anlayamaz. O'na göre bu sistem gayet açık ve anlaºılması kolay bir sistemdir. Üzülmeyin, öğreneceksiniz. O bekleyecektir. O sabırlıdır.

îºte O budur. Normal bir Uranüs kafası yüzeyin altında asabi bir merakla dolu olabilir. Ama genelde Kova bunu kolayca örtbas ederek sakin, herºeyi enine boyuna düºünüp taºınan bir insanmıº gibi görünmeyi bilir.

Dikkat edin, genelde dedim. Tabii, o altı itfaiye aracına yetiºmek için bürodan fırladığı, odasındaki halının üstünde gerçek kaplumbağaları yarıºtırdığı, Dünya dizileri sırasında her masaya minyatür televizyonlar dağıttığı zamanlar da olmuºtur. Ve tabii, bir sabah sadece neye benzediğini anlamak için telefon santralının baºına geçerek bütün telefon konuºmalarım birbirine karıºtırdığı, herbirini devreden çıkardığı, yanlıºlıkla büyük bir TV ºirketinin yayınına girerek birine yarım milyon dolarlık hisse sattığı ve sonra kontrat imzalamak için geldiğinde adamın adını unuttuğu da olmuºtur. Normal olarak Kova halim selim ve kendine hakimdir. Yalnız iºte arada sırada biraz eksantriktir: Bulamayasınız diye ayda bir kez su soğutucunun yerini değiºtirir, ve izin gününüzü haber vermeden değiºtirmekten hoºlanır. Kansas ªehri caz müziği üzerine yazmakta olduğunuz kitaba içtenlikle hayran kalan böyle bir âmirle çalıºtıktan sonra, birkaç küçük eziyetin adı mı olur? Ve de muhasebecinin sakal bırakmasına, sekreterin iºe gelirken topukları sahte elmas taºlı kürk çizmeler giymesine, ya da yeni dosya memurunun bisikletini resepsiyon odasına park etmesine aldırmayan böyle bir âmire halâ nasıl öfkelenebilirsiniz.

Bir bakarsınız bütün gün konuºmaktan kulaklarınızı patlatabilir, ertesi hafta odasında inzivaya çekilerek bir baºına düºüncelere dalar ve memurları, müºterileri, ortaklan ihmal eder. Ruhunu dinlendirmektedir ve bu inziva devreleri, gereklidir. ªirkete ne kadar yeni girmiº olursanız olun, sizi arkadaºı olarak görecektir. Hattâ rakipleriyle bile iyi arkadaºtır. ªirketinin bugünkü durumunu tartıºmakta olan biri geçen gün ºöyle diyordu: "Nerede o eski bireyci, kravatı lekeli, her küçük sorunda kurulu toplantıya çağırmadan da iºleri idare etmeyi bilen âmirler!" Zavallı adam, belli ki yıllarca önce yanında çalıºtığı Kova âmirin özlemini çekiyordu.

Bir Uranüslünün yanında çalıºan sizler, herhalde, herºey karmakarıºıkken ve boyacılar resepsiyon odasını alt üst ederken müdürün eºinin aniden çıkageleceği korkusunu çekmeyeceksiniz. Kova müdürün eºi O'nun nerede çalıºtığını biliyorsa ºanslı sayılır, nerede kaldı ki aniden baskın yapacak? Kova'lar öyle herºeyi eºlerine söylemezler. Bir zamanlar, bir araºtırma ºirketinin ªubat doğumlu genel müdürünün bitiºik komºusuydum. Bu adam bir seferinde eºine haber vermek zahmetine katlanmadan iº gezisi için Avrupa'ya uçmuº ve ancak orada yanına hiç temiz gömlek almadığını farketmiºti. (Bu hiç aklına gelmemiºti ve Paris'ten telefon ederek durumu eºine söyledi. Her nasılsa, bu olanlar hep eºinin kabahatiydi. Kocasının bir geziye çıkabileceğini vaktinde düºünmesi gerekirdi.)

Kova Genel Müdürünüz geçen hafta onuruna verilen o büyük resmi ziyafette Belediye Baºkanından 'Yılın Adamı' ödülünü alırken O'nun kendine has özelliklerini nasıl da hatırlayıverdiniz, hayret doğrusu! Hemen masanın altına baktınız — halının üstünde sabırsızca tempo tutmakta olan ayaklarında yeni siyah rugan ayakkabıları ve bir ayağında mavi, diğerinde san çorap vardı